CO KAŻDY BRUKARZ POSIADAĆ POWINIEN
W pierwszej części tego tekstu omówione zostały prace przygotowawcze do wykonania nawierzchni brukowych i niezbędne do ich przeprowadzenia narzędzia. Do omówienia pozostają więc trzy finalne stadia budowy: podbudowa, ułożenie nawierzchni i jej wykończenie. Każde z nich ma oczywiście ogromne znaczenie w całym procesie. Kolejne jednak, które zostanie tu omówione, jest prawdopodobnie etapem newralgicznym – niezmiernie ważnym z punktu widzenia konstrukcji a jednocześnie prawie niemożliwym do prostej naprawy po wykonaniu wszystkich prac. Mowa o podbudowie.
Transport i zagęszczanie gruntu
Jest to warstwa konstrukcyjna, służąca równomiernemu przeniesieniu obciążeń z nawierzchni na grunt. Jej grubość i materiał z którego zostanie wykonana powinien oczywiście określić projekt. Jest to zresztą temat na zupełnie inne opracowanie. Tutaj zajmiemy się niezbędnymi do jej prawidłowego wykonania narzędziami. Czy też w zasadzie narzędziem, a precyzyjniej wymienianą już wcześniej zagęszczarką lub walcem. Warto jednak zaznaczyć konieczność użycia jeszcze jednej maszyny, która w tym wypadku staje się absolutnie niezbędna. Mowa o odpowiednim sprzęcie transportowym. O ile do przywiezienia wcześniej wymienianych elementów obrzeżowych nie będzie potrzebna specjalnie duża ciężarówka, a raczej przeciętny samochód dostawczy – o tyle w wypadku podbudowy problem staje się większy. 1m³ materiału waży około 1,7 do 2 ton. Z kolei na metr bieżący ścieżki o szerokości 150cm potrzeba 0,3m³ czyli około pół tony. Jak łatwo przeliczyć – 10 metrów bieżących takiej ścieżki to już 5 ton. Jeszcze większych ilości wymagać będą nawierzchnie przeznaczone dla ruchu pojazdów kołowych. Ten sam metr bieżący podjazdu o szerokości 250cm to już 1m³, czyli prawie dwie tony. Łatwo przeliczyć że 10 metrów bieżących to około 20 ton. Całą tą masę trzeba najpierw przywieźć na plac budowy, a następnie rozwieźć i rozłożyć we właściwych miejscach. Pierwsze zadanie wymaga naprawdę ciężkiego sprzętu. Warto przy tym upewnić się, że ciężarówka będzie miała zapewniony zarówno wygodny dojazd, jak i możliwość manewru. Problemem mogą być na przykład zbyt wąska brama lub też wąska i kręta droga dojazdowa. W takich przypadkach bezpieczniej zdecydować się na większą liczbę mniejszych pojazdów – chociaż wiąże się to oczywiście ze zwiększonymi kosztami. Następnie, po rozłożeniu żwiru lub tłucznia stanowiącego podbudowę, do akcji mogą wejść wspomniane wcześniej maszyny do zagęszczania gruntu. Są one niezbędne do prawidłowego wykonania podbudowy i uzyskania przez nią pełnej nośności. W zasadzie można powiedzieć, że to jedno z podstawowych narzędzi. Przydało się już wcześniej, przyda się także na późniejszych etapach prac.
Po kolei jednak – zanim przystąpimy do układania kostki należy wykonać podsypkę. Jej celem jest zapewnienie dobrego osadzenia poszczególnych kostek i zniwelowanie drobnych różnic wymiarowych między nimi. Jest to szczególnie istotne w przypadku kostki kamiennej, znacznie mniej przy kostce betonowej, charakteryzującej się znacznie mniejszą tolerancją wymiarową. Do wykonania podsypki niezbędna będzie wymieniana już wcześniej łata. Sam materiał oczywiście wymaga również dowiezienia na plac budowy, jest go jednak w porównaniu z podbudową na tyle mało, że nie powinno to nastręczać żadnych problemów.
Ekipa układa kostkę
Czas wreszcie na najistotniejszą z punktu widzenia inwestora i użytkownika warstwę, czyli nawierzchnię brukową. Potrzebny będzie do tego przede wszystkim gumowy młotek, a do przycinania kostki przy krawędziach – wymieniana już wcześniej gilotyna lub piła. Kostkę oczywiście należy najpierw przywieźć. W tym wypadku do kwestii transportu dochodzi również problem rozładunku. Kostka betonowa transportowana jest na paletach. Na każdej z nich mieści się około 7 do 10m² nawierzchni o masie 1 do 1,5 tony. Zdjęcie takiego ładunku z pojazdu transportowego i bezpieczne ułożenie na ziemi wymaga dźwigu. Najczęściej używany w tym celu jest HDS, czyli hydrauliczny dźwig samochodowy będący elementem wyposażenia samochodu ciężarowego.
To już prawie koniec prac. Z naciskiem jednak na „prawie” - pozostało jeszcze zafugowanie i zagęszczenie nawierzchni. Mogłoby się wydawać, że w przypadku fugowania jedynym niezbędnym narzędziem jest odpowiednia miotła (tzw. „ulicówka”) używana do wmiatania w spoiny piasku. W zasadzie jest to prawda – wystarczy. Ale także na tym etapie mogą pojawić się narzędzia specjalistyczne. Szczególnie przy dużych powierzchniach przydatne są wszelkiego rodzaju mechaniczne zamiatarki i urządzenia do wypełniania szczelin. Przy powierzchniach mniejszych znacznie ułatwiają pracę zamiatarki ręczne, będące czymś w rodzaju skrzyżowania miotły z lemieszem pozwalającym na wygodne przepchnięcie nadmiaru piasku.
Z kolei wymieniana już wcześniej zagęszczarka przydaje się również na ostatnim etapie prac, czyli przy zagęszczaniu kostki. W tym wypadku jednak musi być ona zaopatrzona w specjalną płytę ochronną. Najczęściej wykonana jest z tworzywa sztucznego. Jej zadaniem jest osłonięcie ułożonej kostki przed bezpośrednim stykiem ze stalową płytą zagęszczarki. Jest to element najistotniejszy chyba z punktu widzenia inwestora. Nie zastosowanie płyty przy finalnym dobijaniu kostki skutkować może niemal nieodwracalnymi uszkodzeniami mechanicznymi i przebarwieniami nawierzchni.
To koniec prac przy wykonaniu nawierzchni brukowej i w zasadzie koniec wymieniania narzędzi do nich potrzebnych. „W zasadzie” - bo na koniec warto jeszcze wspomnieć o wszelkiego rodzaju wózkach używanych do transportu kostki brukowej i innych elementów nawierzchni. W znaczący sposób ułatwiają i przyspieszają one pracę i usprawniają organizację placu budowy.
Opisy do ilustracji:
Buszrem 36.1
Projekt, tyczenie, korytowanie, niwelacja i montaż obrzeży – elementy omówione w poprzedniej części tekstu
Wykonanie podbudowy
Podsypka
Montaż nawierzchni, fugowanie
Buszrem 36.2
Wykonanie podbudowy i podsypki piaskowej.
Transport podbudowy. Samochody ciężarowe dostosowane do ilości materiału i dostępności placu budowy.
Rozłożenie ręczne lub maszynowe
Zagęszczenie – zagęszczarka lub walec.
Transport i rozłożenie podsypki piaskowej. Potrzebna łata i narzędzia ręczne.
Buszrem 36.3
Transport kostki. Najlepszy w tym celu jest samochód ciężarowy z HDS-em.
Ułożenie kostki – potrzebny gumowy młotek i gilotyna lub piła.
Fugowanie. Potrzebna miotła „ulicówka” lub zamiatarka (ręczna bądź mechaniczna)
Zagęszczenie kostki – potrzebna zagęszczarka ze specjalną płytą ochronną.